“Zwolle, Almelo, Hengelo, Enschede, Oldenzaal, Meppel, en euh…“, klinkt het vanuit de keuken. Mijn dochtertje oefent de topografie van Overijssel. “Lukt het al een beetje?“, vraag ik. “Jawel, alleen Staphorst vergeet ik telkens“, antwoordt ze. “Ach, je bevindt je in goed gezelschap“, denk ik. Zelfs God lijkt Staphorst even vergeten. In het streng christelijke Staphorst loopt de helft van de bevolking ongevaccineerd rond. Daar legt men het lot in Zijn handen. Maar ondertussen stroomt het Isala ziekenhuis, in het naburige Zwolle, vol benauwde Staphorstenaren. “…En het gelovige gebed zal de zieke redden en de Heer zal hem oprichten…” – Jakobus 5:13-7. Niet in Staphorst dus.
Gelukkig weten de ambulances, dankzij goddeloze uitvindingen als het GPS, het onfortuinlijke dorp nog wel te vinden. Die rijden er af en aan om de inwoners uit hun, letterlijk, benauwde situaties te verlossen. Waar God faalt biedt de wetenschap verlossing. Maar, met al die Staphorstenaren op de IC komt de ‘reguliere’ zorg wederom in het gedrang. Opnieuw moet opa langer wachten op zijn nieuwe heup, andermaal wordt de hartoperatie van tante Lidy op de lange baan geschoven en weer wordt de maagverkleining van de buurvrouw uitgesteld. Waarom moeten opa, tante Lidy en de buurvrouw alweer de dupe worden van de levensovertuiging van enkele godsdienstfanaten? Moeten we niet gewoon zeggen: eigen schuld dikke bult. Niet vaccineren is niet behandelen. Wel zo eerlijk. Toch?
Achter de schuldvraag van de vaccinatieweigeraar schuilt een breder ethisch dilemma: hoe verhoudt de vrijheid van het individu zich tot het belang van de groep, en waar eindigt vervolgens de verantwoordelijkheid van de groep voor het individu? Die vraag ga ik hier natuurlijk niet beantwoorden. Maar, het breder trekken van de schuldvraag maakt het probleem wel direct duidelijk. Want, waar eindigt eigen schuld in de zorg? Mijn buurvrouw heeft toch echt zélf jarenlang te veel gegeten. En tante Lidy? Die rookte vroeger als een ketter. Ik daarentegen sport drie keer in de week, eet gezond, rook niet en ben wel gevaccineerd. Heb ik daarom meer recht op een IC-bed dan hen? Ja? En wat als ik u vertel dat ik wel regelmatig een wijntje drink? U ziet het probleem. In de zorg is eigen schuld dikke bult een hellend vlak waar we beter afblijven. Iedereen is immers, in meer of mindere mate, ‘schuldig’ aan zijn eigen gezondheid. De roker voor zijn zwarte longen, de skiër voor zijn gebroken been, half Nederland voor zijn/haar overgewicht, de vaccinatieweigeraar voor zijn benauwdheid, enzoverder.
In de Volkskrant van 18 oktober zegt Isala woordvoerster Eveline Henneken: “De helft van de Covidpatiënten in ons ziekenhuis komt uit Staphorst en 90 procent van de opgenomen patiënten is ongevaccineerd.” Daarmee suggereert ze, wellicht onbedoeld, eigen schuld. Laten we de schuldvraag echter weghouden van het ziekenhuisbed. De zorg is om te zorgen. Niet om te oordelen. Dat gezegd hebbende, hoop ik dat ze ook in Staphorst snel tot inkeer komen. Met grote vrijheid komt immers ook grote verantwoordelijkheid. Gezond leven en vaccineren doe je niet alleen voor jezelf maar dus ook voor de maatschappij. Of, voor de Staphorstenaren: “heb niet alleen uw eigen belangen voor ogen, maar ook die van de ander.” – Filippenzen 2:4
