Op 21 december 1989 hield Nicolae Ceauşescu een toespraak. Tijdens deze wereldberoemde toespraak gebeurt er iets opmerkelijks. Het volk onderbreekt hem. Er wordt geschreeuwd en gejoeld. Je ziet de verbazing op Ceauşescu’s gezicht. Hij begrijpt er niets van. Vier dagen later is hij dood. Samen met zijn vrouw Elena geëxecuteerd. De kloof tussen de dictator en zijn volk was kolossaal. De signalen van de ophanden zijnde revolutie zijn hem volledig ontgaan. Een fatale misser.
Afgelopen zaterdag werd ik door een vriendin geattendeerd op een artikel in de NRC van Berend van der Ploeg. Berend is bestuurder bij Attent Zorg. Mijn vriendin werkt daar als verpleegkundige. Het artikel gaat over het dichten van de kloof tussen, wat Berend noemt, ‘laagbetaalden’ en de politiek. Berend heeft zich kennelijk goed verdiept in de materie. Hoogstpersoonlijk is hij in 2017 afgedaald uit zijn ivoren toren. Hij is gaan ‘praten’ met deze ‘laagbetaalden’. Dat was niet makkelijk voor Berend. Berend ontdekte dat dit gepeupel niet meer ging stemmen. Maar waarom niet? Daar heeft Berend over nagedacht. De plebs uit zijn bedrijf lezen geen kranten en kijken geen journaal. Ze zijn te druk met de Voice kijken of klappen ontwijken van hun bierdrinkende partners. Berend heeft zelfs de oplossing bedacht? Oprechte interesse van de elite in het klootjesvolk. Die Berend; zo scherp als een mes.
De werkelijkheid is helaas ingewikkelder. Natuurlijk helpt het niet dat Berend bijna anderhalve ton per jaar naar binnen harkt terwijl mijn vriendin het moet doen met nog geen vijfde daarvan. Het is echter te makkelijk de politieke desinteresse van mijn vriendin hieraan te wijten. Dat Berend dit gelooft is veelzeggend. De afgelopen decennia is politiek ingrijpend veranderd. Visie is vervangen door groeicijfers; toekomstbeelden door koopkrachtplaatjes. Het land wordt tegenwoordig bestuurd als een B.V.; de B.V. Nederland! Aan het roer ervan bestuurders. De politieke kleur van de bestuurders doet er niet toe. VVD, SP, CDA of GroenLinks; het is eigenlijk allemaal meer van hetzelfde. Stuk voor stuk laten ze zich leiden door economische groei. Bestuurders denken in termen van groei. Het is hun vak. Attent Zorg moet groeien, de omzet moet groeien, het BNP moet groeien. Voor Berend heel interessant; voor mijn vriendin niets meer dan technische prietpraat. Politiek gaat tegenwoordig uitsluitend over het ‘hoe’ van economische groei. Interessant voor bestuurders; niet voor mijn vriendin. De gedachte dat mijn vriendin meer interesse in politiek krijgt zodra haar inkomen groeit is snobistische bestuurders praat.
Het artikel in de NRC is het meest generaliserende en denigrerende stuk tekst dat ik in tijden gelezen heb. Het toont Berends absurdistische wereldbeeld. Blind voor de werkelijkheid. Wil je de kloof tussen politiek en ‘laagbetaalden’ dichten dan moet je de ‘laagbetaalden’ weer iets te kiezen geven. Een keuze tussen politieke vergezichten in plaats van nuances in koopkrachtplaatjes. Het bestuur moet uit de politiek. Dat Berend dit niet ziet is begrijpelijk. Net als Nicolae Ceauşescu leeft Berend in een bubbel; totaal verwijderd van zijn ‘onderdanen’. Ik wens Berend zeker niet hetzelfde lot als Ceauşescu. Toch hoop ik dat mijn vriendin en haar collega’s in opstand komen. Ik wil die blik van Berend wel eens zien. Hij weet waarschijnlijk niet wat hem overkomt.
