Wijntje, blokje kaas en een lekker stukje worst. Het is zondagavond. Heerlijk. Net voor ik de tv inschakel neem ik een stukje chorizo. De worst, gisteren nog meegenomen op de markt, smaakt uitstekend. De tv springt aan. NPO Nederland 3; Zondag met Lubach. Leuk! Tien minuten later weet ik het zeker: ik word vegetariër. De overgebleven worstjes zijn ineens niet langer een lekkernij, maar een bron van walging en schaamte. De beelden van gillende varkens staan op mijn netvlies gebrand. Ik eet nooit meer vlees.
Twee jaar geleden was ik in Auschwitz. Het bezoek heeft diepe indruk gemaakt. Met name de grootte, het complex is enorm, en de efficiëntie van de Duitse moordmachine zijn bijgebleven. In minder dan vijf jaar zijn er zeker 1 miljoen mensen vermoord. Dat zijn ruim 600 executies per dag; vijf jaar lang dag in dag uit. Deportatie naar Auschwitz betekende een doodsvonnis. Slechts 3 op iedere 20 mensen, die het kamp ooit binnen zijn gebracht, hebben het levend verlaten. Hoe hebben de Nazi’s dat voor elkaar gekregen? Door moord wetenschappelijk te benaderen. Met bijna wiskundige precisie werden verschillende executiemethoden getest. De effectiviteit van het gas, de logistiek, de beheersing van de menigte, de kosteneffectiviteit, et cetera. Aan echt alles werd gedacht. Alles werd geoptimaliseerd voor moord. Auschwitz was een fabriek; een moordfabriek.
In Boxtel staat een fabriek. Iedere week worden er 90.000 varkens naartoe gebracht. Niet één van deze beestjes komt er weer levend uit. 90.000 per week! Dat zijn bijna 13.000 dode varkens per dag. En dat alleen in Boxtel. In Groenlo en Apeldoorn staan soortgelijke complexen. Samen beëindigen ze ieder jaar het leven van bijna 7,5 miljoen varkens. Een logistiek en technisch kunststukje. Kosteneffectief ook. Allemaal het resultaat van jarenlange ontwikkeling en (universitair) onderzoek. Een menselijk prestatie om koude rillingen van te krijgen. Het doden van dieren doen we overigens al sinds mensenheugenis. Daar is niets mis mee; met de industriële schaal en het methodische karakter des te meer.
Het hotelbed in Krakow was heerlijk. Toch heb ik er geen oog dicht gedaan. De vragen bleven door mijn hoofd spoken. Hoe had dit kunnen gebeuren? Waarom geen massale volksopstand? Zes miljoen moorden, bijna 1600 kampen en dat alles in een tijdsbestek van slechts 6 jaar. “Wir haben es nicht gewusst“? Onwaarschijnlijk. Auschwitz, Sobibor, Dachau, Westenborg en al die andere kampen; dat kan niet onopgemerkt zijn gebleven. Tegelijkertijd was toegang tot de kampen ondenkbaar. De slachtpartijen voltrokken zich buiten het zicht van de massa. Wegkijken was makkelijk. En wat je niet ziet verdwijnt naar de achtergrond. Slechts een kleine minderheid kon niet wegkijken en verzette zich. Soms ten koste van het eigen leven. Verzet was kiezen voor de moeilijke weg. ‘Wat zou ik gedaan hebben?’, vroeg ik mij af. Zou ik de moeilijke of makkelijke weg kiezen? Verzetten of wegkijken? Verzetten natuurlijk! Net als u. Toch?
Donderdagavond. Vanavond eten we hutspot met hachee. Lekker! Het beeld van de gillende varkentjes is langzaam naar de achtergrond verdwenen. Twee dagen heeft mijn verzet tegen de vleesindustrie geduurd. Twee dagen was ik vegetariër. Maar verzet is moeilijk. Beelden vervagen. Sinds afgelopen zondag hebben al bijna 85.000 varkens het leven gelaten in hypermoderne Nederlandse moordfabrieken. Daar heb ík helemaal niets van meegekregen. Wegkijken is makkelijk. Verzet is lastig. Verzet gaat ten koste van mijn stukje vlees. Tijd om mijn zelfbeeld grondig te herzien. Van verzetsheld in de dop naar zwijgzame volger. Een pijnlijke conclusie. Dan maar liever alles ontkennen: ‘Ik heb het nooit geweten‘. En u?
