Verantwoordelijke burgers

Je hoeft geen viroloog, statisticus of doemdenker te zijn om te voorspellen waar dit gaat eindigen. Al weken stijgt het aantal besmettingen. Al weken wordt erover gesproken. En al weken doen we niks. Dat kan niet goed blijven gaan. Jongeren leven erop los alsof er niets aan de hand is. Op de open brief van de 94-jarige Rotterdammer Jan Hoek was de gemiddelde reactie van jongeren: We begrijpen uw punt. Máár…” De eigen verantwoordelijkheid lijkt soms ver te zoeken. Wat moeten we doen? Het overheidsbeleid is gericht op eigen verantwoordelijkheid. Blijven we daarop koersen? Ook als we zien dat die verantwoordelijkheid niet genomen wordt? Of moeten we toch strenger optreden?  

Nederland is een volwassen democratie. Daar past geen dwang of overheidsbetutteling. Eigen verantwoordelijkheid staat voorop. In het kort de gedachte achter de corona aanpak van ons kabinet. De overheid adviseert maar dwingt niet. En dat is maar goed ook! Vrijwillig een wattenstaafje achter in mijn neus. Prima. Een weekje thuiszitten in afwachting van de testuitslag. Ook prima. Zolang het allemaal maar vrijwillig is. Stelt u zich het alternatief eens voor. Een BOA voor uw deur om te controleren of u wel binnenblijft. Een politieagent die u in bedwang mag houden terwijl de zuster een wattenstaafje achter in uw neus drukt. Of een rechter die u kan veroordelen tot een gevangenisstraf omdat u toch even een boodschap ging doen. Het doet mij iets te veel denken aan George Orwell’s 1984. En dat willen we niet. Toch? Eigen verantwoordelijkheid dus. Maar hoe dan? 

Mijn zoontje is 10. Zijn kamer is regelmatig een bende. De Donald Duckjes slingeren op de grond tussen de vieze onderbroeken, sokken en T-shirts. Zijn bureau is één grote chaos van losse papiertjes, boeken, speelgoed en andere prullaria. Hoe leer ik hem zijn kamer netjes te houden? Hoe leer ik hem verantwoordelijkheid dragen voor zijn eigen kamer? Helpt het als ik hem wijs op de rommel en vervolgens zijn kamer opruim? Natuurlijk niet! Hij leert pas verantwoordelijkheid nemen zodra hij ook de gevolgen ervaart. Raceauto kwijt? Jammer dan. Zijn rommel en dus zijn probleem. En uiteraard help ik hem wel met opruimen. Ook dat moet hij immers leren. Maar het blijft uiteindelijk zíjn verantwoordelijkheid.  

Mijn vaders’ poging mij van het roken te weerhouden was bij voorbaat gedoemd te mislukken. Met een sigaret op zijn lip waarschuwde hij mij ooit voor de gevaren van roken. Als ik niet zou gaan roken kreeg ik zelfs mijn rijbewijs van hem. Op mijn achttiende kon ik met twee bijbaantjes maar net mijn rijbewijs en sigaretten betalen. Goed voorbeeld doet goed volgen en slecht voorbeeld doet… Juist. Geen woorden maar daden dus. Als ik van mijn zoontje verwacht dat hij zijn kamer netjes houdt moet ik zelf ook een opgeruimde kamer hebben. Als ik niet wil dat mijn kinderen gaan drinken moet ik niet iedere avond een fles wijn achterover gieten. Zo simpel is het. Als Den Haag wil dat de jongeren verantwoordelijkheid nemen, moeten ze dus niet zelf weglopen voor een hoofdelijke stemming over een betere beloning voor het zorgpersoneel.   

De keuze is uiteindelijk aan ons. Willen we leven in de volwassen democratie waar Rutte voor staat of kiezen we voor een Orwelliaanse dictatuur? Ik kies, net als u waarschijnlijk, voor het eerste. Dat kan echter alleen wanneer we onze kinderen en onze jongeren léren zelf verantwoordelijkheid te nemen. En jongeren die toch over de schreef gaan? Laat hen straks, als de IC’s weer vol liggen, de zusters helpen aan de ziekenhuisbedden. Wie nu een feestje wil vieren moet straks ook de gevolgen dragen. Zo krijg je vanzelf verantwoordelijke burgers. 

Over de auteur

Hugo Trentelman

Reageer

door Hugo Trentelman

Hugo Trentelman

Get in touch

Quickly communicate covalent niche markets for maintainable sources. Collaboratively harness resource sucking experiences whereas cost effective meta-services.